Համարվում է, որ կոտորածի ընթացքում միջակայքում 1-ից 1.5 միլիոն հայեր են կորած: Այս թվերը վկայակոչում են այն սասանեալ աղետի մասշտաբավարականությունը, որի դիմաց հայ ժողովուրդը ենթարկվել է:
Կարդալ ավելինԻմացեք իրական պատմությունը:
Գնացեք ճանապարհով XX դարի ամենամութ պահերի միջոցով, հայտնաբերելով անպատմված պատմությունները, շարժադարձ վկայականները եւ սաստիկ պատկերները մարդկային պատմության ամենացածր գլուխներից մեկում։
800 000 - 1,5 միլիոն
Առաջին համաշխարհային պատերազմը 1915-1923 թվականներում
Օսմանյան կայսրություն։
1915-1923 թթ. Օսմանյան Կայսրությունը ընտրեց հայերին ուղղված մասնակի ոչնչացման ճանապարհը, որը դարձավ XX դարում մեկից ամենացավոր պահերից։ Կայսրությունը վերածվելով դեմոկրատական թուրքական պետության, սկսեց հանգառումներ եւ համախմբային սպանդեմներ։ Այս պահումների արդյունքում, համառուն հաշվառվում է, որ ավարտվեցին մոտ 1,5 միլիոն հայ։ Այս պատահածությունը, անգամ եթե տարիներն են անցել, դեռեւս մնում է առակախաղաղական, որպեսզի շատ երկրների կողմից համարվում է որպես Ցեղասպանություն, բայց Թուրքիան պաշտոնապես չի բարձրաձայնում։ Այս պատմության մարդուներին ամենակարևորը չմոռանալ։
Օսմանյան կայսրության բարդ քաղաքական, տնտեսական և սոցիալական պատահագործությունների մեջ, հայերը սկսել են համարվել ներքին սպառնալիքում: Այս պատկերը համատեղվում էր հայերի նկատմամբ աճող թուրքական ազգայինական համալիրվածքի հետ, իսկ վախենալով Ռուսաստանից տարածքների կորստման հնարավորությունից: Հայերին համարելով "երկրորդ սյունելիք" դարձավ որոշմամբանումը վերաբերյալ նրանց համակարգված դեպորտացման և զոհաբերմանը: Այսպեսով, առանձին մեղադրանքներ և սխալ տեղեկատվություններ նաեւ բարձրացրեցին հայերի բացասական պատկերը Օսմանյան պետական մարմինների աչքերում:
1915 թվականի ապրիլին Օսմանյան կայսրության պետականությունը սկսեց համակարգված հայերի տեղականացումը՝ ուղղելով Սիրիայի անապատավայրեր: Այդ տեղացման ընթացքում, մեծ թվով մարդիկ մահացել են ակրելու երեսքից, հիվանդություններից կամ ակելի մահացմամբ: Հայկական համայնքները համակարգված էին ուժեղացված, եւ մահացման համար հաճախ տարբերվում էին մամուլները: Կանայքը, երեխաները եւ ծերերը դիմավորվում էին բրուտալ մահապարտերին, որտեղ շատերը չեն ապրել: Այսից առաջինը, հայերը նվասվում էին անմիջական դաժանությանների եւ չարաբաղեւությանների պատճառով: Այս գործողությունները պատրաստվել էին հայկական իսկության եւ մշակույթի կորումը:
Հայոց ջարդերի ընթացքում, շատ աշխարհագրական երկրները կատարելագործականում եղած դեմավաճառերը բարձրաձայնում են համացանցել: Գլխավոր աշխարհագրական զորերը, իսկականում Մեծ Բրիտանիան, Ֆրանսիան և Ռուսաստանը, անդրադառնում են դրանք "մարդությանը դեմ հանճարոյ" որպես: Նրանց անկեղծասերված համացանցումը ունեցավ մեծ նշանակություն, ցույց տալում միասնությանը այսպիսի աղետից: Իսկ, չնայած հանճարերի սահմանապես դեմ ստանալումը, արտաքին պահանջների գործողությունը սահմանափակվել էր: Այսպիսի պահաստության գլխավոր պատճառը Առաջին համաշխարհային պատերազմն էր, որը համալիրվել էր շատ երկրների ռեսուրսներով և ուշադրությամբ: Այսպիսով, չնայած հիմնական համացանցումը, իրականում հայերին աջակցությունը այնքան էր պարտադիր, որքան անհրաժեշտ էր: Շատ երկրները, չնայած իրենց որոշականությամբ համացանցումը, դադարեցնում էին կոնկրետ քայլերը այս համայնապատշաճ հիմնախնդրին պատասխանելու համար:
Հայոց ցեղասպանության հետազոտությունները բարդ են պատկերացնելու, և դրանք ունենում են բազմակողմանդամ ազդեցություն հայ համայնքին։ Այս սարսափակ դեպքերի պատճառով, շատ հայերն իրանց տները եկան լքելու և այլ երկրներ եկան ապրելու, որը համարվում է հայ դիասպորայի բազմաթիվ համայնքների առաջացման պատճառով ամբողջությամբ աշխարհում։ Նոր համայնքներում ապրելու համար, հայերը ստեղծում են համայնքներ, որոնք մինչև այսօր պահպանում և փոխանցում են իրանց մշակությունը, լեզուն և։ Այս տրագիկ դեպքերի հիշատակները, որոնք խոսք են արել ազգի պատմությանում, հեռադիրով են փոխանցվում սերունդից սերունդ։ Ամեն տարի, ցեղասպանության հիշատակի օրերը հայերի կողմից նշվում են, անկախ դրանից, որտեղ են նրանք բնակվում, որպեսզի պատմեն զոհերի հիշատակը և հաշվեն աշխարհին այդ սարսափակ տրագեդիայի մասին։ Այս հիշատակը դարձել է հայական իսկության և իմաստախոսության մասնակից, հաստատում հիշելու և պատմությունը սովորելու կարևորությունը, որպեսզի նման հանցավորությունները չկրկնվեն։
Հայոց ցեղասպանության թեման այժմ՝ միջազգային արենայում շարունակությամբ է դառնում հակասությունների աղբյուր։ Բազմաթիվ պետություններ որոշել են ճանաչել այդ վատալի դեպքերը որպես ցեղասպանություն, այսով ցույց տալով իրենց կապարտադիր դրվածությունը այս խնդրում։ Իսկ Թուրքիան, որը այդ բռնությունների հիմնական մասնակից էր, չի ճանաչել դրանք որպես հայոց ցեղասպանություն։ Թուրքիայի այսպիսի դիրքումնակալությունը բացմազեցնում է բազմաթիվ հակասություններ ու վիճակահանություններ, որոնք չեն վերաբերում միայն պատմությանը, այլև արդիրության միջազգային հարաբերություններին։ Բազմաթիվ մասնագետներ ու պատմաբաններ բարձրացնում են պատմական ճշմարտության ճանաչման կարևորությունը խաղաղապաշտության համար։ Այս թեման հաճախ ենթակայում է դիմապետական զրույցներին ու վերաբերում է տարբեր միջազգային կազմակերպությունների հետ։ Որոշ երկրներ նախաձեռնում են մեթոդներ Թուրքիային ստիպելու պատմական ճշմարտության ճանաչման համար, մինչդեռ որոշները ավելի պահակությունավոր են այս խնդրում։ Ի վերջում՝ այս խնդիրը մնում է միջազգային հարաբերությունների մեջ ամենակարևոր ու հակասությունները վերաբերող թեմաներից մեկին։